Tuesday, April 14, 2015

Fadeexado ka soo if-baxay Baadhitaanno lagu sameeyey Daawooyin Tallaal oo Hay’adaha WHO iyo UNICEF u isticmaaleen dadka Kenya iyo Nuglaanta Shacabka Somaliland

Wasaaradda Caafimaadka oo Qirtay Dayac-naanta Shacabka Somaliland

Nairobi, 14 April, 2015 (Himilo)- Hay’adaha WHO iyo UNICEF ayaa la sheegay inay talaalo sababaya ma-dhalaysnimo ka fuliyeen ololeyaal ay wadeen march ilaa Oktoobar 2014, oo dad da’doodu gaadhaysay 14 ilaa 49 laga talaalay Xannuunka Teetanada.

Ururka ay ku bahoobeen Baadariyada dalka Kenya oo gacanta ku haya cusbitaalo dalkaas u yaalla, ayaa sheegay inay weydiisteen caddeymaha talaalka Teetanada wasiirka Caafimaadka Kenya, James Wainaina Macharia, balse uu ku gacansaydhay inuu jawaab qancisa siiyo, kaddib markii sida ay sheegeen ka war-heleen warar sheegaya inay halis caafimaad leeyihiin talaalada teetanada.

shutUrurka Baadariyada Kenya ayaa sheegay inay baadhitaannada iyo xaqiijinta wararka la xidhiidha ee laga helay saamaynta tallaaladani ku leeyihiin hab-dhiska taranka ay u xilsaareen shaybaadh ay gacanta ku hayso shirkad lagu magacaabo AgriQ Quest Ltd oo ka hawl-gashay sidii ay u baadhi lahayd isku-darka talaalka Teetanada, taas oo natiijadii ka soo baxday ee khubaradu soo saareen lagu sheegay in qiyaas gaadhaysa 24 boqlkiiba ilaa 37.5% oo Maaddada la yidhaahdo βhCG (chorionic gonadotropin) ay ku jirto daawooyinkaas, xaddiga Maaddadaas oo la sheegay inay ku filan tahay inay ma-dhalays ka dhigto qofka lagu muddo, sida aanu ka soo xigannay wargeyska TheStar oo ka soo baxa magaalada Nairobi.

Wasaarada Caafimaadka Kenya ayaa beeniyey in maadada βhCG ku jirto talaalada teetanada, balse guddiga Baarlamaanka Kenya u qaabilsan Caafimaadka ayaa Ururka Baadariyada Kenya iyo Wasaarada Caafimaadka labadoodaba ku wargeliyey inay caddaymahooda keenaan.

Balse, guddiga Baarlamaanka Kenya u qaabilsan Caafimaadka ayaa shaaciyey in wasaaradda Caafimaadku sheegtay inaanay baadhitaano ku samayn talaallada teetannada ka hor intaan dadka lagu mudin.

Paul Kariuki Njiru oo madax ka ah Ururka Baadariyada Kenya ayaa qoraal uu soo saaray 25 January ee sannadkan, waxa uu ku eedeeyey hay’adaha UNICEF iyo WHO oo labadooduba Qaramada Midoobay u kala qaabilsan Daryeelka Carruurta iyo Caafimaadka Guud iyo xukuumada Kenya inay u badheedheen talaalada teetanada oo uu ku dooday inuu keenayo ma-dhalaysnimo in lagu muddo shacabka Kenya. Waxa uu shacabka Kenya ugu baaqay inay iska ilaaliyaan talaalada nooc kastoo uu yahay, maadama halistiisu badan tahay.

“Talaalka teetanada oo saddex weji ahaa, qeybta saddexaad waxa ku jiray maaddo keenta ma dhalaysnimada, taasoo saddex sannadood dabadeed ku keenta haweenka lagu muddo in ilmahu ka soo qubto, ama ay uur qaadi waayaan,” ayuu yidhi Paul Kariuki.

Hay’adda caafimaadka Adduunka ee WHO ayaa ka gaabsatay inay jawaab ka bixiyaan mar warbaahintu wax ka weydiisay natiijada laga soo saaray baadhitaanka lagu sameeyye talaallada teetanada.

Somaliland iyo Saamaynta Arrintan

In kasta oo dalka Kenya uu dhinaca farsamada iyo Aqoontaba kaga horreeyo Somaliland, isla markaana ay suurta-gal u tahay xaqiijinta iyo ilaalinta caafimaadka bulshadooda, waxa Somaliland laga fuliyaa ololeyaal tallaal oo magacyo kaal duwan xambaarsan.

Wasaaradda caafimaadka Somaliland oo kaalin weyn ka qaadata hirgelinta wareegyo talaalo kala duwan oo guud ahaan dalka lagu baahiyo ayaa isweydiinteeda leh, kalsoonida lagu qabi karo, maadama aynu ognahay awooda aynu u leenahay baadhitaanada talaalada, oo hadii loo baahdo xitaa aynu u daba fadhiisanayno hay’adihii keenay inay soo sameeyaan.

“Wadankeennu ma laha shaybaadho lagu eego daawooyinka ay hay’aduhu inoo keenaan, iyaguunbaa dalka keena cidina kama baadho lagamana hubiyo, waayo aqoonteediiba ma lihin. Markaa runtii, waxaan aaminsanahay inaynu khatarba ku sugannahay,” Sidaas waxa Himilo u sheegay sarkaal ka tirsan Wasaaradda Caafimaadka oo ka gaabsaday in magaciisa la xuso, kaas oo aanu wax ka weydiinnay halista caafimaadka ee shacabka ku leeyihiin daawooyinka hay’aduhu dalka keenaan iyo Kalsoonida Xukuumaddu ku qabto.

Xukuumadda Somaliland, ayaa hor u sheegtay inaanay aqoon u lahayn isla markaana aanay haysan qalabkii loogu talo-galay hubinta baadhitaannada daawooyinka tallaalka ee hay’adaha Caalamiga ahi keenaan dalka, balse ay jirto kalsooni ay ku qabaan iyo masuuliyad ay leedahay wixii ka yimaadda hay’adaha Qaramada Midoobay maadaama ay laga fuliyo oo Somaliland kala siman tahay meelo badan oo adduunka ah.

No comments:

Post a Comment