Waxaa jirta talo aad rogrogto dabadeed ku dhaqaaqdo. Waxaa kale oo jirta mid kediso ah oo aad mooddo in sheydaan ama malag kugu afduubay. Fikradda, qorshaha iyo go’aanka socdaalkayga intu ba aad ayay isugu wada dhowaayeen. Imika kolka aan dib wax u eego waan la yaabaa. Waxa ay iga ahayd wanaag iyo niyadsami, kolka se aan imika dib u xisaabtamo arrintu waa ay i la jiidatay oo i la jiciiratay. Sidan soo socota ayay ahayd qisadu.
Goor galab ah oo aan shaqada ka imid ayay ahayd. Shaqo jaan oo dhabarjab iyo dhulxaadhis ah ayay ahayd. Xilliga qaboobaha Yurub ugu daran ayay ahayd. Gadaalaha bisha febarweri ayay ahayd oo xaax! baa la wada lahaa. Barafkii beri dhowaa saafiga ahaa ee aadka u caddaa ee fududaa imika maalin waa dhagax ku xaganaya, cisho kale waa quraarado ku la siibanaya, ayaan kalena waa dareere iyo adke isku dhushuqay. In kasta oo ay tahay afartii galabnimo hadda na durba waa habeen.
Dhawr tallaabo ayaan u sii jiray irridka aqalkayga qacdii aan arkay isaga oo ku fadhiya kuraasta guud ee debedda lagu nasto. Tiir koranto oo dushiisa qotoma ilays ka shidan ayaa muujinaya haddii kale maba aan arkeen. Baraf silcay oo kuraasta sarraa inta uu iska xaadhay oo meel isaga ku filan bannaystay ayuu wargays dhigtay oo ku fadhiyaa. Naf adakaa ayaad is odhanaysaa qofkaa barafka fadhiyaa. Waa nin caddaan ah oo aan in muddo ahba xaafadda ku arkayay. Waa nin haybad u dhashay se waqtigu hayo. Balwad baa ka tan badisay oo waan og ahay. Bahal ka khamriga la yidhaahdo ayaa la tegey. Imikadan qudheeda intaas ayuu meesha la fadhiyaa. Quraarad baa gacanta ugu jirta. Si aanu ii la qabsan aniga oo jaaha ka dadbaya ayaan guriga isku maqiiqay.
Sebastian Georg waa konton jir, waana sakhraanka xaafadda iyo tuug xadhkagoys ah. Inta uu xabsiga ku jiro iyo inta uu debedda joogaa waa ay isla’eg yihiin. Wax baylaha laga ma soo hoysto. Sidaas oo ay tahay waa nin bulshay ah oo furfuran. Dadka isaga oo aan aqoon ayuu la qabsadaa oo barasho ka samaystaa. Wax uu ku faanaa weligii in aanu jidh ahaan qof wax u yeelin. Taasi waa wax lagu ammaano kolka la eego heerka nololeed ee uu ku jiro. Ha iska silicsanaadee waa nin han u dhashay wax uu na isku dayaa in uu xarragoodo oo madaxa kor u qaado, jidhkliisa iyo hugiisabana dadaalkaasi wuu ka muuqdaa. Imika waxa uu ku nool yahay qol yar oo ii dhow halkaas oo dhowaan isaga oo xabsi ka soo baxay maamulka daryeelka bulshadu dejiyay.
Labadayadu waxa aannu isbarannay maalin uu waddada xaafadda igaga hor yimid isaga oo quraarad gacanta ku sita ina weydiiyay in aan ahay xabashi. ”Maya ee wax aan ahay soomaali”, ayaan u sheegay. ”Waad isu eg tihiin derisna waad tihiin”, ayuu malihiisa beenoobay ugu garaabay. ”Dhulkiinna weligay ma aan tegin oo waaban ka baqaa, Itoobbiya oo aan beri tagay ayaan se jecel ahay”, ayuu ii sheegay. ”Tuulo beeraley ah ayaan sagaal bilood ku noolaa”, ayuu sii yidhi. Intii aanan weydiin waxa uu halkaa ka qabanayay ayuu ii raaciyay in uu ka qaxay noloshiisa Yurub. “Wax aan doonayay in aan raadiyo wax noloshayda micnaha beeshay dhadhan u yeeli kara. Xaaladdayda caafimaad nafsad ahaan aad ayay u liidatay, wax aanan taagnaa meel nolol iyo dhimasho u shaxaysa, dhawr jeer ayaanan isku dayay in aan isdilo. Se taladii aan Afrika ku tegay waa ay i caawisay. Waxa aan soo arkay dad aan haysan bal wax kale iska daaye biyo ay cabbaan iyo wax ay cunaan. Waxa aan soo arkay dad aan si walba u dhaamo oo haddana nolosha ku faraxsan. Afar iyo labaatan jir baan ahaa, waxa ayna ii ahayd cashar aan wax badan ku qaatay. Markaa ka dib xanuunka nafsadeed iyo quusta waxa aanba u qaatay kibir aanan liibaantayda ku mahadin. Si weyn ayaan u soo caafimaaday. Xitaa Diinta Masiixiga oo aan aad u yasi jiray ayaan dib ugu noqday.” Waxaas oo dhan wax uu igu afuufay daqiiqad gudaheed annaga oo aan isaqoon xagaagii hore. Dhawr jeer oo kalena sidaas siyaalo la mid ah ayaannu agagaarka xaafadda ugu kulannay oo hadallo ilaaq ah igu tuurtuuray.
Kaftankiisa joogtada ahi waa in uu igu yidhaahdo: ”Waxa aan qorshaynayaa in aan dhul Afrika ka mid ah boqor ka noqdo, tuulo yarna alla ha ka dhigee.” Aniguna, gaashaandhig iyo nasteexo mid ay iga tahayba waxa aan ugu jawaabaa bal horta in uu naftiisa boqor u noqdo oo quraaradda iska dhigo. Dabadeed inta uu qarshadda dhinac u qalloociyo oo sidii naag uu jecel yahay aad u daawado, oo hadba dhaban ka eego, oo haddana aniga i fiiriyo, ayuu qosolgariiraa. Markaa indhihiisa ilmo ayaa isku soo taagta. Waan garan karaa oo waxa sidaas u xanuunjinayaa ma aha jacayl uu quraaradda u qabo ee waa ayaandarro uu ku qabo. Waxa uu u muuqdaa nin lahaa han sare. Maalintii aannu Hargeysa socdaalka ugu sii jirnay ayuu iiga sheekayn doonaa taariikh nololeeddiisa. Waxa uu ii sheegay in aanu weligii aabbihii arag dadkana ka aqoon, hooyadiina isaga oo barbaar ah ay qudha iska jartay. Halkaas ayay ka soo raacday balwaddan dilootay. Ha ahaatee muddo aan yarayn ayuu nolosha u halgamayay, oo xitaa jaamacadda wax ka dhigtay, ilaa uu kamadambays sidan u jabay.
Aniga iyo Sebastian Georg sidaas ayaannu isku naqaannay wixii ka horreeyay galabtaas qabow ee aan soo dhaafay isaga oo halkaa fadhiya. Dharkii shaqada inta aan iska beddelay oo raashin baarixi ah oo ii yaallay boobay, ayaan u cararay meel daran oo jaalliyad ku sheeg ah oo aannu qabyaaladda kaga muranno marna isku cayno mar kalena iswiidhishka ku xamanno. Intii aan sii soday waxaa igu dhalatay fikrad cajiib ah. Fikraddaas ayaan rogrogay oo dhinacyo badan ka eegay. Xaqiiqooyin badan baan isu ururiyay oo qaabeeyay. Shaqadan addoonsiga ah iyo dhaxanta iyo midabtakoorka Yurub sidii aan uga xoroobi lahaa ayaa goor walba igu taagnayd. Aniga oo sidaas isu la hadlaya oo ay meel wacan ii marayso ayaan halkii aan u socday soo gaadhay. Caweyskaa sheekadu ii ma ay baxayn waayo fikraddii igu dhalatay ayaa i gubaysay, sidaas darteed goor hore ayaan iska hoyday.
Arrinku iskaga ma kay dhalan ee dad badan oo ii kal furan baa jeerar badan igu la taliyay in aan samaysto mashruuc aan ku qadeeyo. Qisooyin ku saabsan waxa loo yaqaanno ”mashruuc – project” oo aan aad ugu qoslay aadcna u la yaabay ayaa la iiga sheekeeyay. Lacago reer yurubka inta damiirkoodu nool yahay lagaga qaadhaanto in dad dhintay lagu soo noolaynayo iyo in dhagxaan cunto loo rogayo ayaa la la wareegaa. Maatada Afrika ayaa lagu indho-sarcaadiyaa erayo qaaqaawan oo ay ka mid yihiin horumarin, hay’ado, samafal, borojekti, dabadeed loo arooriyaa dhalanteed aanay weligood ka cabbi doonin iyo dhedo aanay ka dhaansan doonin.
Maya, ma doonayo in aan galabta waxaas maskaxdayda ku shuqliyo. Waaban miyirla’a ahay oo fikradda igu dhalatay baa i daandaamisay. Aniga miyaa la i doortay? Miyaan ahay madaxweyne, wasiir, xildhibaan iyo guurti midna? Dhawrista hantida umadda aniga miyaa la ii xilsaaray? Hawlahaas oo dhan sow ma jiraan dad shaqo looga dhigay oo mushahar ku qaataa? Haddii se Afrika oo dhan mashruuc laga dhigtay aniguna borojekti yar oo aan ku qayilo in aan hindisaa sow i la ma gudboona? Kolkii aan sidaas u fekerayay waan xanaaqsanaa. Ma se tolow waan dhiidhisanaa? Kollay ciil baa igu cabbaysnaa. Haa, waan cabbaysnaa.
Habeenkaas oo dhan qalin iyo warqad baan isku xoqayay ilaa waagu igu dillaacay. Waxa aad i moodaysay Albert Einstein oo dhirindhirinaya saldhig cilmiyeedka Theory of relativity. Xamaasad baa cirkaa i la gashay. Lacag doollar miidhan ah baa i hor yaacyaacday. Danahaygii oo dhan oo fulay baa la i tusay. Go’aan aan ka noqosho lahayn baan qaatay. Dabadeed aniga oo leh “Ilaahow aan waaga waraabe cunin” ayaan sariirta ku gataatidhacay.
Dharaartii xigtay shantii galabnimo kolkii aan hawsha ka imid qolkii Sebastian Georg oo laba irridood noo dhaxayso ayaan garaacay. Xalay oo dhan buu waabeeyo cabbayay oo dirqi buu albaabka igaga furay, dirqi buuna indhaha ku ka la qaaday, dirqi buu na igu arkay. Qolka uu furay waxaa ka soo butaacday ur culus oo kulul oo aad mooddo in toban sano wax baas lagu khamiirinayay. Malaha haddii dab lagu dhex daaro sida gaasta ayuu u qarxi lahaa. Belo degtayga maa daaqadaha loo furo? ayaa kugu soo dhacaysa. Cabbaar markii uu indhaha marmaray ee hagaag ii gartay maxaa kuu daran iyo soo dhaaf midna intii aanu haleelin ayaan ku idhi: ”Shaqo ayaan kuu hayaaye maqaaxida iigu kaalay, bunkuna waa aniga.” Inta uu indho cascas oo daallan igu eegay oo haddana hoos u hogtay oo yara fekeray oo haddana indhihii maydka ahaa igu dhugtay ayuu oggolaansho madaxa u ruxay qolkiina dib ugu noqday.
Maxaa qorshahayga isaga ugu doortay? Dhawr sababood. Waa mare waa nin baahan oo aan waxba ka waabanayn. Waa marka labaade qof kale oo caddaan ah oo aan taladan ku la dhiirran karo ayaanan aqoon. Waa marka saddexaade waa nin haybad leh oo muuq leh, isla markaa af ingiriiska si wacan ugu hadla, sidaas daraaddeed haddii la maalgashado waa nin isbixin kara. Intaas oo dhan ka hor waa ii deris oo waxa aannu helaynnaa waqti aannu arrinta ku wada falanqaynno. In uu balwadaysan yahay waa dhaliil aad u weyn, wax ay se ku xidhan tahay sida ay uga suurtowdo in uu dhawr cisho balwadda ka qado.
LA SOCO…………..
Himilomedia.com
Hargeysa-Somaliland
No comments:
Post a Comment